مالیات بر خانه‌های خالی شامل چه کسانی می‌شود و چگونه محاسبه می‌شود؟

مالیات خانه‌های خالی و محاسبه آن یکی از اقدامات قانونی است که به منظور ساماندهی بازار مسکن و کاهش نابرابری‌های اجتماعی وضع شده است. این مالیات شامل مالکانی می‌شود که به طور عمده دارای چندین واحد مسکونی هستند و بخشی از آن‌ها را بدون استفاده رها کرده‌اند. به طور خاص، خانه‌هایی که در طول یک سال به طور مستمر خالی مانده‌اند، تحت این قانون قرار می‌گیرند.
نرخ مالیات بر خانه‌های خالی در سال‌های اخیر تغییراتی داشته و معمولاً بر اساس ارزش روز ملک محاسبه می‌شود. برای محاسبه این مالیات، ابتدا باید خانه‌های خالی شناسایی شوند و سپس بر اساس معیارهای تعیین شده، مبلغ مالیات محاسبه و به مالکان اعلام گردد. این اقدام به منظور جلوگیری از احتکار مسکن و تأمین نیازهای اساسی جامعه طراحی شده است و انتظار می‌رود با اجرای مؤثر آن، شرایط بهتری برای قشر آسیب پذیر جامعه فراهم گردد.

دولت چگونه خانه‌های خالی را شناسایی می‌کند؟ نحوه تشخیص خانه‌های خالی

دولت در شناسایی خانه‌های خالی از رویکردهای متعددی بهره می‌برد که مهم‌ترین آن‌ها ثبت اطلاعات املاک و خانه‌ها در سامانه اسکان و املاک کشور است. این سامانه، تحت نظارت وزارت مسکن و شهرسازی، به منظور ثبت نام مالیات بر خانه‌های خالی طراحی شده و شامل اطلاعاتی از قبیل کد پستی و وضعیت سکونت هر واحد مسکونی است که توسط مالک یا مستأجر ارائه می‌شود. بر اساس قانون مالیات بر خانه‌های خالی، تمامی نهادهای دولتی و بانک‌ها موظف‌اند با دریافت نشانی و کد پستی، خدمات لازم را به مردم ارائه دهند و این امر به تسریع و دقت در شناسایی محل سکونت افراد کمک می‌کند.
همچنین، دولت از طریق ارسال پیامکی به مالکان، درخواست می‌کند تا وضعیت واحدهای مسکونی خود را مشخص کنند. در این راستا، افراد پس از دریافت پیامک، دو ماه مهلت دارند تا اطلاعات خود را در سامانه ثبت کنند. عدم اقدام به ثبت وضعیت ملک، به معنای شناسایی آن به عنوان خانه خالی بوده و مشمول مالیات خواهد شد؛ لذا، مالکان باید در زمان مقرر، اظهارنامه مالیاتی مربوطه را تکمیل و به سازمان مالیاتی کشور ارائه دهند.

مالیات خانه‌های خالی چقدر است و چگونه محاسبه می‌شود؟

ماده 54 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص تعلق مالیات بر خانه‌های خالی، به منظور مقابله با معضل بی‌استفادگی مسکن و جلوگیری از درآمدزایی غیرمنصفانه از طریق ملک، اصلاحاتی جدی را در دی ماه سال 1399 به همراه داشته است. پیش از آن، نرخ مالیات بر خانه‌های خالی بسیار پایین بود و این مسئله به هیچ وجه نمی‌توانست مانع از سوءاستفاده‌های احتمالی شود.
بر اساس این اصلاحیه، هر واحد مسکونی در شهرهای بالای یک‌صد هزار نفر جمعیت که در سال مالیاتی بیش از 120 روز ساکن یا کاربری نداشته باشد، به عنوان خانه خالی شناخته می‌شود و مشمول مالیات بر درآمد اجاره خواهد شد؛ به نحوی که در سال اول 6 برابر، در سال دوم 12 برابر و از سال سوم به بعد 18 برابر مالیات متعلقه محسوب می‌شود.
این اقدام، به ویژه در راستای مالیات خانه‌های لوکس سال 1401، با تعیین وظایف مالیاتی برای واحدهای مسکونی و باغ ویلاهایی با ارزش بالای 15 میلیارد تومان، به طرز قابل توجهی بهبود یافته است. صاحبان این واحدها ملزم به پرداخت 2 هزارم ارزش ملک خود نسبت به مازاد 15 میلیارد تومان از طریق سامانه‌های مربوطه هستند. این اصلاحات، نوید بخش تحقق عدالت مالیاتی و بهبود شرایط مسکن در کشور است.

مالیات بر خانه‌های خالی به‌عنوان ابزاری جهت کاهش بحران مسکن و تشویق به استفاده از املاک بلااستفاده، با توجه به چندین پارامتر محاسبه می‌شود. این پارامترها شامل مدت زمان خالی بودن ملک، تعداد خانه‌های خالی و ارزش اجاری آن‌ها هستند. برای دارندگان ۱ تا ۵ خانه خالی در تهران و شهرهای بزرگ، ضریب مالیات در سال اول معادل ۶ برابر ارزش اجاری، در سال دوم ۱۲ برابر و در سال سوم ۱۸ برابر این ارزش تعیین شده است.
در مقابل، افرادی که بیش از ۵ خانه خالی دارند، مشمول ضرایب بالاتری خواهند بود؛ به طوری که در سال اول میزان مالیات ۱۲ برابر، در سال دوم ۲۴ برابر و در سال سوم ۳۶ برابر ارزش اجاری ملک‌ها است. مالکین، در صورت عدم اعتراض، یک ماه پس از دریافت برگ تشخیص مالیات فرصت دارند تا نسبت به پرداخت آن اقدام کنند و در صورت تأخیر، به ازای هر ماه، جریمه‌ای معادل ۲.۵ درصد به آنان تعلق خواهد گرفت.

مهلت و روش پرداخت مالیات خانه خالی

اشخاص شامل مالک، مستأجر و متصرف باید تا پایان تیرماه سال بعد، اظهارنامه مالیات بر خانه‌های خالی خود را با درج اطلاعات لازم در سامانه به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. پس از تسلیم اظهارنامه، آنها ملزم به پرداخت مالیات تا پایان مردادماه همان سال هستند. در صورت عدم پرداخت، مشمول جریمه تأخیر ماهانه 2.5 درصد خواهند شد و این موضوع ممکن است عواقب قانونی به دنبال داشته باشد، زیرا دفاتر اسناد رسمی تنها با ارائه گواهی تسویه مالیاتی، امکان نقل و انتقال املاک را فراهم می‌آورند.
از این رو، به منظور جلوگیری از مشکلات بعدی و جریمه‌های مالی، توصیه می‌شود که مالکان و متصرفان نسبت به ثبت املاک خود در سامانه اقدام کنند؛ چراکه مفسران قانون و عوامل اجرایی بر اهمیت این موضوع تأکید دارند و عدم رعایت آن می‌تواند پیامدهای قانونی جدی به همراه داشته باشد.

صاحبان خانه‌های خالی موظف به اعلام وضعیت واحد مسکونی خود در سامانه‌های مربوطه، از جمله سامانه سازمان امور مالیاتی، هستند. این اطلاع رسانی نه تنها ابزاری برای نظارت بر بازار مسکن و جلوگیری از احتکار املاک به شمار می‌آید، بلکه به معنای رعایت قوانین مالیاتی نیز است. در صورت عدم اعلام وضعیت واحد، افراد ممکن است با جریمه‌های مالی و افزایش مالیات مواجه شوند که پیامدهای اقتصادی قابل توجهی به دنبال خواهد داشت.
به همین دلیل، توصیه می‌شود که مالکان نسبت به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته و در زمان مقرر اقدام به ثبت اطلاعات خود در سامانه‌های مرتبط نمایند. این اقدام نه تنها از بروز مشکلات قانونی جلوگیری می‌کند، بلکه به بهبود وضعیت اقتصادی جامعه نیز کمک خواهد کرد. در این راستا، آگاهی از قوانین و مقررات مالیاتی ضروری است و می‌تواند از تحمیل هزینه‌های اضافی به صاحبان املاک جلوگیری کند.

مالیات خانه‌های خالی به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت و ساماندهی بازار مسکن، از طریق درگاه ملی خدمات مالیاتی (مایتکس) توسط مالکان پرداخت می‌شود. برای این منظور، مالکان باید ابتدا به وب سایت my.tax.gov.ir مراجعه کرده و با وارد کردن اطلاعات مورد نیاز، فرایند پرداخت را آغاز کنند. پس از دریافت کد تأیید 6 رقمی، آنها قادر به پرداخت مبلغ مالیات مربوطه خواهند بود.
به علاوه، لازم است که اظهارنامه مالیاتی توسط مالک در مهلت مقرر که عموماً تا پایان تیرماه سال بعد تعیین شده، تنظیم و به مراجع ذی‌صلاح تسلیم گردد. این روند، نه تنها به شفافیت مالیاتی کمک می‌کند؛ بلکه به تأمین عدالت اجتماعی در بازار مسکن نیز یاری می‌رساند. آپارتمان فرهنگیان شیراز، انتخابی ایده‌آل برای زندگی راحت و فرهنگی در قلب شهر. با امکانات مدرن و دسترسی آسان به مراکز آموزشی و فرهنگی، تجربه‌ای خاص را برای شما فراهم می‌آورد.

قانون مالیات بر خانه‌های خالی از کی اجرا می‌شود

قانون مالیات بر خانه‌های خالی در ایران، بر اساس اطلاعات موجود تا سال ۱۴۰۲، از طریق قانون مالیات‌های مستقیم تنظیم شده و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اجرا می‌شود. این قانون به منظور سامان دهی به بازار مسکن و کاهش تعداد واحدهای خالی از سکنه وضع گردیده است. زمان اجرای این قانون به ابتدای تصویب قانون مالیات‌های مستقیم و اصلاحات آن برمی‌گردد.
اگرچه مالیات بر خانه‌های خالی از سال‌های گذشته وجود داشته است، در سال‌های اخیر و با توجه به مشکلات حاد مسکن و افزایش نرخ خالی ماندن واحدهای مسکونی، اجرای این قانون با دقت بیشتری پیگیری می‌شود. در حال حاضر، مالیات بر خانه‌های خالی به‌صورت سالانه محاسبه و اعمال می‌گردد که به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت بازار مسکن به شمار می‌آید.

خانه‌های خالی معاف از مالیات

قانون خانه‌های خالی معاف از مالیات که اواخر سال گذشته تصویب و ابلاغ شد، به مالکان این امکان را می‌دهد که علاوه بر اقامتگاه اصلی، دو خانه خالی دیگر نیز بدون پرداخت مالیات در مالکیت خود داشته باشند. این معافیت تحت بند ۲ تبصره ۸ از ماده ب نسخه جدید قانون مالیات بر خانه‌های خالی قرار دارد. برخی واحدهای مسکونی به دلیل شرایط خاص از پرداخت مالیات معاف می‌شوند؛ به عنوان مثال، اقامتگاه‌های اصلی و فرعی که هر فرد تنها می‌تواند یک واحد را به عنوان اقامتگاه اصلی و دیگری را به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت کند، مشمول مالیات نمی‌شوند.
همچنین، خانه‌های ارثی و وقفی که به نهادهای خیریه اختصاص یافته‌اند و در صورت عدم بهره‌برداری به عنوان اقامتگاه ثبت نشده‌اند، از مالیات معاف هستند. همچنین، واحدهایی که در حال تعمیر یا نوسازی هستند و مالک با مستندات معتبر این موضوع را ثابت کند، نیز می‌توانند از پرداخت مالیات معاف گردند. در نهایت، املاک متعلق به نهادهای دولتی یا عمومی نیز در شرایط خاص از مالیات معاف هستند.

آشنایی با خانه‌های خالی معاف از مالیات

آشنایی با خانه‌های خالی معاف از مالیات به افراد این امکان را می‌دهد که با درک قوانین موجود، از پرداخت مالیات اضافی بر خانه‌های خالی خود اجتناب کنند. در واقع، همه خانه‌های خالی مشمول مالیات نمی‌شوند و اقامتگاه‌های اصلی و فرعی افراد نیز از این قاعده معاف هستند؛ لذا هر شخص می‌تواند علاوه بر منزلی در شهر محل سکونت خود، برای ثبت واحدهایی در شهرهای دیگر به‌عنوان اقامتگاه فرعی اقدام کند.
همچنین در مواردی که یکی از افراد تحت تکفل مالک به عنوان دانشجو، بیمار خاص یا شاغل به زندگی در همان شهر نیاز داشته باشد، مالک می‌تواند ملک دیگری را به‌عنوان اقامتگاه فرعی ثبت کند. محاسبه مالیات بر خانه‌های خالی فرایندی پیچیده است که دولت برای تسهیل آن از نرم‌افزارهای حسابداری ابری پیشرفته استفاده می‌کند. این اطلاعات می‌تواند به مالکان در مدیریت بهتر املاک و استفاده بهینه از فرصت‌های موجود کمک کند. قیمت آپارتمان در فرهنگ شهر شیراز به شما این امکان را می‌دهد که با بررسی دقیق، بهترین گزینه‌ها را برای خرید یا اجاره انتخاب کنید.